Nad miastem Stara Lubownia w północno-wschodniej części regionu Spisz , na wapiennym wierzchołku o wysokości 711 m.n p.m. wznosi się Zamek Lubownia (Hrad Ľubovňa). Najbardziej polski z węgierskich zamków znajdujących się na Słowacji.W przeszłości spotykały się tu koronowane głowy państw, były w nim ukryte polskie skarby koronacyjne, był w nim więziony Maurycy Beniowski, słynny szlachcic, podróżnik i król Madagaskaru. Zamek powstał na przełomie XIII - XIV wieku. W okresie jego budowy należał do systemu grodów przygranicznych na północy starych Węgier. Oprócz obrony granicy polsko-węgierskiej strzegł ważnej drogi kupieckiej, która wiodła doliną rzeki Poprad do Polski. Najważniejsze wydarzenie w dziejach zamku miało miejsce w roku 1412, kiedy władcy Węgier i Polski podpisali traktat o pokoju. W tym samym roku węgierski król Zygmunt Luksemburski przekazał polskiemu władcy Władysławowi II Jagielle w zastaw za 37 000 kop praskich groszy, Lubowniański Zamek i 16 spiskich miast. W latach 1412- 1769 zamieszkiwali na zamku polscy starostowie, zarządzający darowanymi ziemiami Spisza. Do najznakomitszych starostów należeli członkowie polskich szlacheckich rodów- Kmitowscy i Lubomirscy. W czasie zarządzania zamkiem przez Polaków, odwiedzili go zacni polscy władcy: Władysław II Jagiełło, Jan Albert, Jan Kazimierz, a także wracający spod Wiednia Jan III Sobieski. W latach 1655- 1661 podczas potopu szwedzkiego na zamku były przechowywane polskie klejnoty koronne.
Zmiana pozycji zamku po roku 1412 wyraźnie odbiła się na architekturze. W XV wieku dominująca częścią zamku była główna wieża z gotyckim pałacem. W roku 1553 doszło na zamku do wielkiego pożaru. Polski król Zygmunt August nakazał jego odbudowę, podczas której zmienił się w wielką renesansowa twierdzę. Na najbardziej niedostępnym miejscu zamku, zostało wybudowany według projektu Jana Frankensteina renesansowy pałac. Włoski architekt Anton Italicus zbudował w tym czasie najnowocześniejszy zachodni bastion. Dalsza wielka przebudowa zamku pod okiem wiedeńskiego architekta Pochsbergera miała miejsce w połowie XVII wieku za czasów Stanisława Lubomirskiego. Wybudowana została nowa brama wstępu, wschodni bastion, wczesnobarokowy pałac i kaplica. Zamek przebudowywano jeszcze w XVIII wieku pod okiem włoskiego architekta Francesco Placidiho. W roku 1772 za panowania Marii Teresy skończyły się polskie rządy nad częścią ziem Spisza, Lubowniański Zamek stracił swoje dotychczasowe znaczenie. Na początku XIX wieku został przekazany do rąk węgierskiego szlachcica Juraja Felixa Raisza, a od roku 1883 stal się majątkiem polskiego szlacheckiego rodu Zamojskich. Ostatnim prywatnym wlaścicielem zamku ( do roku 1945) był Jan Zamojski, którego żona Izabela de Bourbon pochodziła z hiszpańskiego królewskiego rodu. Po II wojnie światowej zrujnowaną twierdzę przejęło państwo Czechosłowackie, a w 1966 roku, dzięki staraniom Andreja Čepiššáka, otwarto tu muzeum.
Skansen
Muzeum Architektury Ludowej tworzy samodzielną ekspozycję muzealną pod zamkiem. Na muzeum składa się zespół zabudowań wiejskich pochodzących z okolicznych wsi, który wraz z zamkiem tworzy niepowtarzalną pod względem pejzażu i pełną wrażeń scenerię.
Zespół wiejskich domów w skansenie przypomina malowniczą osadę - podzamcze i dokumentuje rozwój budownictwa ludowego z okolicznych terenów. Udostępnia 25 drewnianych obiektów zrębowych, pochodzących z okresu od pierwszej połowy XIX wieku do pierwszego ćwierćwiecza XX wieku.
Oprócz domów chłopskich, reprezentujących tradycyjną kulturę mieszkalną i prezentujących pracę rolnika w gospodarstwie, znajdują się tutaj w skansenie również objekty wykorzystywane pod względem gospodarczym tylko przy sezonowych zajęciach rolniczych. Częścią składową ekspozycji są takie obiekty jak na przykład: warsztat kowalski, gajówka, szkoła czy młyn wodny ze Sulína.
Najcenniejszym eksponatem w skansenie jest kościółek greckokatolicki z Matysovej, pochodzący z 1833 roku. W tym drewnianym kościółku z ikonostasem pod wezwaniem św. Michała Archanioła, odbywają się do dnia dzisiejszego, podczas znaczących świąt kościelnych nabożeństwa w obrządku wschodnim.
